Modules cursusjaar 2024-2025
Modules
De cursus pedagogie voor het jonge kind organiseert modules die afzonderlijk gevolgd kunnen worden. In deze modules worden lessen met pedagogisch en theoretische inhoud gecombineerd met kunstzinnige lessen. Er zijn steeds 2 of 3 modules tegelijk om uit te kiezen. De toelichting van de modules staan onder het overzicht van de data of door op meer informatie te klikken.
- Seizoenen en jaarfeestencyclus,
10 januari, 7 maart, 9 mei, 13 juni, 12 september, 10 oktober, 28 november
inhoud zie pagina Jaarfeesten - Module 3 Voeding, verzorging en wiegepopje maken
17, 24, 31 januari, 7 februari 2025
Meer informatie - Module 7 Zelfreflectie en zelfinzicht
17, 24, 31 januari, 7 februari 2025
Meer informatie
- Module 4 Kindertekeningen, peuter- en kleuterpedagogie en zingen
14, 21, 28 maart 2025
Meer informatie - Verdiepingsmodule 2 Natuurwezens en mensheidsontwikkeling
7, 14, 21, 28 maart 2025
Meer informatie - Module 10 Samenwerken en besluiten nemen
14, 21, 28 maart 2025
Meer informatie
- Module 8 Versjes, liedjes, kring – en gebarenspelen
4, 11, 25 april 2025
Meer informatie - Verdiepingsmodule 3 Constitutietypen en de fysieke ontwikkeling, kinderziektes, kinderbespreking
4, 11, 25 april. 9 mei 1925
Meer informatie - Module 9 BSO, verhalen en activiteiten 4-12 jaar
4, 11, 25 april 2025
Meer informatie - Modules bij voldoende anmeldingen in het najaar te organiseren
- Module 1 Pedagogie, leeftijdsfasen, mensbeeld en grondhouding
Meer informatie - Module 5 Verhalen, tafelspelen en sprookjes
Meer informatie - Module 6 Liefdevol begrenzen
Meer informatie - Module 2 De ontwikkeling van het kind in de eerste drie jaar
Meer informatie - Verdiepingsmodule 1 Kinderen met een ontwikkelingsvraag
Meer informatie
Praktisch
Alle lessen vinden plaats in het gebouw van de Stichtse Vrije School, Socrateslaan 24, 3707 GL Zeist.
Een lesdag bestaat uit 3 delen:
Inloop vanaf 14:30 uur
15.00 uur eerste les
16:15 uur pauze
16:30 uur tweede les
18.00 uur pauze (met soep)
18:30 uur derde les
20:30 uur einde
Een module van 3 lesdagen is € 195,-
Een module van 4 lesdagen is € 260,-
Een verdiepingsmodule is € 300,–
Bij inschrijving tegelijkertijd voor meerdere modules ontvang je 10 % korting.
Certificaten
De modules zijn onderdeel van de cursus pedagogie voor het jonge kind. Bij elke module hoort een bewijs van deelname.
Certificaat deel 1 voor het volgen van de jaarfeestencyclus en de modules 1 t/m 5 + een certificatiemodule.
Certificaat deel 2 voor het volgen van de modules 6, 7, 8 en verdiepingsmodule 1 en 3 + een certificatiemodule.
Zie pagina basiscursus.
Module 1
Pedagogie, antroposofie, leeftijdsfasen, mensbeeld en gronhouding
20, 27 september, 4 oktober 2024
Kosten: € 195,
Lessen
Leeftijdsfasen en pedagogische grondhouding – Carien Huijzer, docent pedagogie
Mensbeeld en wezensdelen – Bob Siepman van den Berg, docent antroposofie
Kunstzinnige verwerking – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut
Algemeen
Rudolf Steiner gaf de grondslag voor de antroposofische pedagogie vanuit een diepgaand inzicht in de fysieke en psychische ontwikkeling van het kind. Het antroposofisch mens- en wereldbeeld geeft ons een brede kijk op het leven en helpt ons handvatten te vinden voor de pedagogische praktijk. Hierbij wordt zowel gekeken naar de zichtbare als de onzichtbare fenomenen die invloed hebben op de ontwikkeling van het kind.
Antroposofie
Pedagogie
Kunst
Module 5
Verhalen, tafelspelen, sprookjes
20, 27 september, 4, 11oktober 2024
Kosten: € 260,
Lessen op elke lesdag:
Verhalen sprookjes, tafelspel maken – Marleen Kunnen, docent pedagogie en poppenmaker
Spraak – Cinthia van der Ham, docent spraak
Zang, lierspel, sprookjes – Femke hockx, docent muziek en BSO
Verhalen en sprookjes
De peuter vanaf tweeënhalf jaar zit volop in de nabootsing. Ritme en herhaling zijn daarbij hoogst noodzakelijk. Herhaalsprookjes, zeker als dit met tafelspel
gepaard gaat, zijn voedsel voor de ziel en ontwikkeling, ook voor kleuters en dit bevordert de taalontwikkeling.
Kleuters, die volop opgaan in hun fantasiespel, willen graag nadoen, wat ze zien van volwassenen. Zij zijn gebaat bij verhalen, die over het ‘hand’werk gaan en sprookjes.
De beeldentaal van de sprookjes vertelt meestal een deel van de levensweg, die iedere ziel ondergaat. Kleuters zijn hier gevoelig voor en nemen de beelden onbewust op, de volwassenen kunnen de beelden leren doorzien.
Je leert welke verhalen en sprookjes je kunt kiezen per leeftijd of situatie en waar je nog meer op kunt letten bij het vertellen.
Lierspel bevordert de stemming in de groep. We oefenen op de kinderharp, een pentatonisch liertje als begeleiding bij de verhalen en we zingen de passende liedjes
Spraak
In de spraaklessen leer je aan de hand van een herhaalsprookje hoe je levendig kunt vertellen. Je krijgt gevoel voor hoe je adem, stem, medeklinkers, klinkers, ritme van de taal en intonatie hierbij kunt gebruiken. Het is de bedoeling om het sprookje samen met de andere cursisten tijdens de laatste les als tafelspel op te voeren. Het materiaal wordt hiervoor samen gemaakt.
Tafelspel
In de lessen tafelspel maken gaan we aan de slag met vilt en wol. We maken een paar figuren en dieren voor een verhaal dat je bij de spraaklessen leert, zodat je aan het einde van deze module een compleet tafelspel hebt om mee aan de slag te gaan passend bij het seizoen dat voor de deur staat. We gaan basisfiguren maken die in heel veel verschillende verhalen voorkomen, en die je dus veel kunt gebruiken. We verdiepen ons in wat nodig is om een tafelspel te kunnen spelen. Je krijgt ervaring met hoe een tafelspel er uit kan zien en hoe je een tafelspel levendig maakt.
Module 6
Liefdevol begrenzen
20, 27 september, 4 oktober 2024
Kosten €195,-
Lessen
Liefdevol begrenzen – Carien Huijzer, docent pedagogie en communicatie
Spel – Femke Hockx, docent spel
Om te kunnen groeien verleggen kinderen grenzen. Voor hun ontwikkeling is er ruimte nodig, evenals grenzen. Grenzen geven houvast. Zowel te veel als te weinig grenzen kunnen kinderen in hun ontwikkeling belemmeren.
Voor elke leeftijd van het kind, elke situatie en elke opvoeder gelden er andere grenzen en stellen we die verschillend.
Door de ontwikkeling en de behoeftes van kinderen te begrijpen weten we hoe we met ze om kunnen gaan, hoe we ongewenste situaties kunnen voorkomen en liefdevol begrenzen wanneer dat nodig is.
We nemen de eigen praktijksituatie hierbij als uitgangspunt en er is ruimte voor vragen.
Spel
In shet spelen oefenen de kinderen met grenzen. We spelen kringspelen, samenwerkingsspelen, aanrakingsspelen en spelen voor het oefenen van sociale vaardigheden.
Module 2
De eerste drie jaar
Ontwikkeling van conceptie tot peuter
18 oktober, 8, 15, 22 november 2024
Kosten: € 260,-
Lessen
Zwangerschap en geboorte – Annieck Rietbergen, verloskundige
Hechting, motorische, spraak- en denkontwikkeling, koppigheidsfase – Carien Huijzer, docent pedagogie
Euritmie – Erica Bussink, docent euritmie
Spraak – Cinthia van der Ham, docent spraak
De weg naar de aarde en de eerste 3 jaar
De ontwikkeling van het kind begint al voor de conceptie. In deze module volgen wij de ziel in de weg naar de geboorte tot het bewustzijn van het denken waar het ik gaat zeggen. Vooral in het eerste begin van het leven, de zwangerschap en de eerste drie jaren, maakt de mens de meest intense groei door, die geleid wordt door de geestelijke wereld. De wijze van geboren worden, het hechtingsproces en de ontwikkeling van het lopen, spreken en denken leggen de basis voor het verdere leven.
Door inzicht in de ontwikkeling leren we hoe we het kind passend kunnen begeleiden. We lern versejs en spelen die passend zijn voor de de leeftijd. De fase van het bewust ik-zeggen wordt ook wel de koppigheidsfase genoemd en kan soms lastig zijn. We leren hoe we liefdevol kunnen begrenzen.
Door ons te focussen op de start van een mensenleven krijgen we ook inzichten in onze eigen ontwikkeling en de invloed daarvan op ons verdere leven.
Euritmie
In de bewegingskunst van de euritmie kan het ontwikkelingsproces van het jonge kind zichtbaar en beleefbaar worden gemaakt.
Het jonge kind ontwikkelt zich vanuit de nabootsing. Het bewustzijn over je eigen houding, het vergroten van het eigen ruimtelijke bewustzijn en het ontwikkelen van het lichaam als instrument voor non-verbale communicatie komt ten goede aan de kinderen.
Spraak
In de lessen spraakontwikkeling beleven we hoe het kind vanuit het brabbelen tot het spreken komt. Je wordt je bewust hoe jouw spreken deze ontwikkeling kan bevorderen. Het kind leert tenslotte vanuit de nabootsing.
Verdiepingsmodule 1
Kinderen met een ontwikkelingsvraag
8, 15, 22 november 2024
Kosten € 300 ,-
Docenten:
Sam Tomlow – vrijeschooldocent
Edmond Schoorel – antroposofisch arts
Riemy Bosgra – docent/kunstzinnig therapeut
Lessen
Kinderen met een ontwikkelingsvraag – Sam Tomlow en Edmond Schoorel
Kunstzinnige verwerking – Riemy Bosgra
Het vermogen tot contact en aandacht;
Niet ieder kind heeft een aangeboren talent tot het hebben van ontmoetingen met zijn medemensen en met andere verschijnselen in zijn omgeving. Sommige mensen zitten in zichzelf opgesloten, ze zijn te gesloten. Andere mensen hebben het er juist moeilijk mee om binnen in hun huid te blijven, ze zijn te open. Dat begint al op de kinderleeftijd en het heeft enorme consequenties voor het leren van ontmoeten.
In de cursus wordt nagegaan hoe bij kinderen het vermogen tot aandacht en contact ontstaat, hoe het komt dat ze gericht gaan bewegen en dat de impulsiviteit van hun bewegingen normaliter afneemt.
Er wordt uitgelegd dat het normale menselijke bewegen iets is dat zich altijd in relatie met de buitenwereld afspeelt. Het kind neemt iets waar uit de buitenwereld en reageert daarop met een handeling in de buitenwereld. We stellen ons de vraag welk appél deze kinderen aan ons doen.
Vroeg wakker in het denken
In deze tijd worden kinderen vaker vroeg wakker in het denken, waardoor er minder energie over is voor de natuurlijke ontwikkeling van de zintuigen, het bewustzijn tussen de binnen en buitenwereld, het vermogen om je eigen poorten te kunnen sluiten. Deze kinderen zijn vaak sneller overprikkeld, nemen de wereld waar vanuit het denken, en laten een grote gevoeligheid zien. Als denken voor vertrouwen komt, is het moeilijker om vrij te beleven, te durven, te ervaren.
Wat vragen deze kinderen aan ons?
Module 3
Voeding, verzorging en wiegepopje maken
17, 24 31 januari, 7 februari 2025
Kosten € 260,-
Lessen
Voeding – Machteld Hermens, voedingsdeskundige
Verzorging – Edith Minnaar, jeugdverpleegkundige consultatiebureau
Wiegepopje en peuterpopje – Renske van Pomeren, poppenmaakster
Het lichaam is bij de geboorte nog niet af en heeft aandacht, voeding en verzorging nodig. Deze module is vooral praktisch en geeft handvaten om jonge kinderen een basis te geven voor hun verdere leven.
Voeding
Een kind is een ‘mens in wording’. Het lichaam heeft veel bouwstoffen nodig. Welke voedingsstoffen zijn nodig voor de ontwikkeling van de hersenen en de rest van het lichaam? Het aanbod en de kwaliteit van de voeding in de eerste kinderjaren is van grote invloed op het behouden van het natuurlijke smaakgevoel. Hierin kunnen we bewuste keuzes maken.Welke ondersteuning kun je als ouder of pedagogisch medewerker bieden voor het aanleren van gewoontes in gezond eetgedrag?
We sluiten de module af met een kookles waarin we gezamenlijk met verse, onbewerkte producten een heerlijke maaltijd bereiden (en opeten) die voedend is voor lichaam en geest.
Verzorging
We richten ons op warmte en ritme als basiselementen in de verzorging en de aard en werking van verschillende kledingmaterialen.
We spreken over het belang van het afstemmen van het ritme onder andere in samenhang met voeding, slapen, verzorgen en huilen.
In de vier lessen verzorging zullen per bijeenkomst de zintuigen tastzin, levenszin, bewegingszin en evenwichtszin aan de orde komen en hoe je, in de verzorging, deze zintuigen kunt stimuleren.
De meest gestelde vragen op een antroposofisch consultatiebureau, komen in deze lessen aan bod waaronder adviezen over het verzorgen van zieke kinderen, de werking van een voedingsbad of een citroen-kuitwikkel bij koorts en de werking van barnstenen kettinkjes.
Popje maken
Voor jonge kinderen kunnen poppen erg belangrijk zijn. We maken deze 4 lessen een popje voor het jonge kind.
Module 7
Zelfreflectie en zelfinzicht
17, 24, 31 januari, 7 februari 2025
Kosten € 260 ,-
Lessen
De eigen kwaliteiten en de eigen vragen – Carien Huijzer, docent pedagogie
Ontwikkeling intuitie in de eigen werkpraktijk – Bob Siepman van den Berg, docent antroposofie
Nieuwe werkvormen voor spelimpuls en spelverrijking – Marien Faasse, architect en vrije pedagoog
Iedere opvoeding is zelfopvoeding. We zijn eigenlijk als onderwijzer en opvoeder alleen de omgeving van het zichzelf opvoedende kind. Wij kunnen slechts proberen voor de meest gunstige omgeving te zorgen, zodat het kind zich aan ons zo opvoedt, zoals het zich door zijn innerlijk lot ontwikkelen moet.
Rudolf Steiner
Eigen kwaliteiten leren kennen en inzetten
Kinderen leren door nabootsing en navolging. Als begeleiders en opvoeders zijn wij hun voorbeeld en dat vraagt reflectie op en inzicht in onszelf.
In deze module leren we onszelf kennen in onze constitutie en temperament en andere kwaliteiten. We ontdekken hoe we deze kunnen versterken en inzetten in het werken met kinderen.
Spelactivering en verrijking
Hoe spelen de kinderen in de verschillende fases van hun leven? Welke oergebaren zien we in het spel? Onze eigen ervaringen en impulsen in de kindertijd kunnen een bron zijn voor inspiratie voor verhalen en spel.We ontdekken mogelijkheden hoe we hetgeen de kinderen gaan nabootsen en navolgen kunnen voorbereiden om hun spel te activeren of te verrijken. Kunstzinnig zullen we onze inspiratie vormgeven. We leren werkvormen die zowel voor volwassenen als kinderen boeiend zijn vanuit hun verschillend perspectief.
Versterken van de intuïtie
Soms kan een handeling een onverwacht succes hebben bij een moeilijke pedagogische situatie. Welke wijsheid en inspiratie kunnen we hieruit halen en onze intuïtie versterken?
Eigen ontwikkeling
Deze lessen zijn een kans om met elkaar op je werk te reflecteren, jezelf en de werkvormen te onderzoeken en uit te wisselen.
De module is erop gericht het werken met kinderen te verrijken met nieuwe werkvormen en mogelijkheden die speciaal bij jou passen en antwoorden te vinden op de eigen vragen.
Module 4
Kindertekeningen, peuter-, en kleuterpedagogie, zingen
14, 21, 28 maart 2025
Kosten: € 195,-
Lessen
Kindertekeningen – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut
Peuter- en kleuterpedagogie – Carien Huijzer, docent pedagogie
Zingen – Femke Hockx, docent zang
Kindertekeningen
Kindertekeningen weerspiegelen het innerlijk van het jonge kind. Hoe kunnen we deze ontwikkeling leren lezen?
Peuter- en kleuterpedagogie
Daarop aansluitend gaan we in op de specifieke ontwikkeling van het kind in de peuter- en kleuterleeftijd en bespreken we situaties uit de praktijk.
Zingen
In de lessen zingen werken we aan licht stemgebruik in de omgang met jonge kinderen. Je krijgt inzicht in het verband tussen de ontwikkeling van het kind en waar het kind is in de muzikale ontwikkeling. Je leert wat het begrip “pentatoniek” en wat ‘kwintenstemming’ is. Je leert verschillende liedjes in de kwintenstemming. je leert hoe je via muziek de kinderen kunt ondersteunen in hun ontwikkeling.
Verdiepingsmodule 2
Natuurwezens
Mensheidsontwikkeling, Schilderen
Nascholingsmodule waarbij antroposofische voorkennis en ervaring wordt verondersteld
7, 14, 21, 28 maart 2025
Kosten € 300,-
Lessen
Natuurwezens – Carmencita de Ruiter, docent biodynamisch tuinwerk en ontwikkeling
Schilderen – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut
Antroposofie – Bob Siepman van den Berg, docent antroposofie
Natuurwezens
Carmencita neemt ons mee in de wereld van de natuurwezens, de elementenwezens en de engel hiërarchieën. Wat doen deze wezens die voor de meeste van ons onzichtbaar zijn? Hoe kunnen we hun werk leren waarnemen en ons afstemmen op de kosmische ritmen waarin zij leven?
Wat is de taak van de mens hierin? We proberen ons in te leven in deze bijzondere en inspirerende wereld, om daar wat meer gevoel bij te krijgen. We bespreken met elkaar hoe we dit voor kunnen leven voor het jonge kind, voor wie deze wereld zoveel meer vanzelfsprekend is.
Antroposofie
Hoe zijn de aarde en de mensheid ontstaan? Is er sprake van een zinvolle, doelgerichte ontwikkeling? In de antroposofielessen bespreken we hoe de mensheid zich gedurende verschillende cultuurperioden heeft ontwikkeld en hoe de natuurwezens daarin een rol spelen.
We werken ook aan onze eigen ontwikkeling door middel van zes basisoefeningen, waarmee we ons denken, voelen en willen kunnen zuiveren en versterken.
Schilderen
In de schilderlessen verdiepen we het gevoel voor de natuurwezens die in de natuur om ons heen werkzaam zijn.
Door te schilderen met kleuren via geleide oefeningen ga je op avontuur, beleef je hoe de kleuren elkaar ontmoeten en kom je in een sfeer van scheppen en verwonderen over wat er gaat ontstaan.
Module 10
Samenwerken en besluiten nemen
14, 21, 28 maart 2025
Kosten € 195,-
Lessen
Samenwerken en besluiten nemen – Carien Huijzer, docent pedagogie en communicatiedocent
Kunstzinnige lessen – docenten kunstzinnige verwerking
In het werken met kinderen is de samenwerking met collega’s en leidinggevenden een voorbeeld voor de kinderen om te leren omgaan met elkaar.
Een eerlijke samenwerking en transparante organisatiestructuur geeft veiligheid aan de werknemers. Hoe besluiten genomen worden is de kern van de samenwerking.
O
Onderwerpen Verantwoordelijkheid dragen voor het beleid
Breed gedragen besluiten nemen die ook werkelijk worden uitgevoerd worden
Elkaar feedback geven
Ongewenste sociale patronen doorbreken
Eigen grenzen bewaken
We oefenen het gedragen besluiten nemen en nemen hiervoor praktijksituaties als uitgangspunt.
Module 8
Versjes, liedjes, Kring- en gebarenspelen
16, 23, 30 mei 2025
Kosten € 195,-
Lessen elke lesdag:
Spraak – Cinthia van der Ham, docent spraak
Versjes, liedjes, gebaren- en kringspelen -Femke Hockx, docent pedagogie en Carien Huijzer, docent pedagogie
Zang – Femke Hockx, docent zang
De oude rijmpjes en versjes, maar ook de nieuwe, zijn ontstaan uit het dagelijks omgaan met het kleine kind. Zij kunnen helpen bij afleiding, bij overgangen in het ritme van de dag en tal van situaties bij de ontwikkeling van het kleine kind. We oefenen versjes en toveren verhaaltjes uit een doosje, deze helpen om tot rust te komen. Deze doosjes met verhaaltjes gaan we ook maken.
Spraak
We lleren ons spreken duidelijk te krijgen, zodat de kinderen dat op kunnen nemen en innerlijk nabootsen.
Zang
We bouwen repertoire op om te zingen met het jonge kind. Je leert over pentatoniek, kwintenstemming, en waar nodig ook basiskennis van ritme en maatsoort. Het
toepassen van muziekinstrumenten komt hier ook aan bod.
.
Verdiepingsmodule 3
Constitutietypen,
Embryologie, Kinderziektes, Kinderbespreking, Boetseren
Nascholingsmodule waarbij antroposofische voorkennis en ervaring wordt verondersteld
4, 11, 25 april, 9 mei 2025
Kosten € 300,-
Lessen
Embryologie – Guus van der Bie, antroposofisch arts
Constitutietypen – Edmond Schoorel, antroposofisch arts
Pedagogie – Carien Huijzer, docent pedagogie
Kunstzinnige verwerking – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut
De fysieke bouw van het kind
De individualiteit van hete kind is al werkzaam in de voorgeboortelijke ontwikkeling van het kind. De arts Guus van der Bie geeft ons inzicht in dit proces.
De constitutietypen geven voor het jonge kind van 0-7 jaar een leidraad voor de pedagogie. De fysieke bouw van het kind, de verhoudingen van het hoofd tot het lichaam zijn bepalend voor de snelheid waarin het kind zich ontwikkelt en hoe het de omgeving in zich opneemt en verwerkt en hoe de individualiteit zich kan uitdrukken.
De arts Edmond Schoorel vertelt over de constitutietypen en de bijzonderheden die zich daarbij kunnen voordoen zoals ADHD, autisme, dyslexie, hoog gevoeligheid e.d. Ook gaat hij in op de betekenis van (kinder)ziektes voor de ontwikkeling van het kind.
Pedagogie
In de pedagogielessen gaan we in op de pedagogische vragen bij de constitutietypen. Ook reflecteren we op verschillende soorten kinderbesprekingen en het vormgeven van oudergesprekken en de sociale vaardigheden die we erbij kunnen gebruiken.
Kunstzinnige verwerking
Elke lesdag is er een kunstzinnige les om de inzichten te verwerken.
Module 9
BSO, verhalen en activiteiten 4-12 jaar
Vrijdag 4, 11, 25 april 2025
Kosten € 195 ,-
Lessen
Verhalen, inzicht in de leeftijdsfase – Frank de Kiefte, docent vrijeschoolpabo
Activiteiten en sociale omgang – Frank de Kiefte en Carien Huijzer, docent pedagogie
Kunstzinnige activiteiten – Femke Hockx en Vincent de Vries
Deze module is speciaal voor begeleiders in de Buitenschoolse Opvang. In de vrijeschool probeert men de thema’s en het leerplan gericht aan te bieden op de behoeften van het kind en waar het in zijn ontwikkeling aan toe is.
We leren over de ontwikkeling van het kind en hoe het aanbod van begeleiders in de BSO hierop kan aansluiten, waardoor het een extra verwerking kan zijn.
In de tweede les wordt dit praktisch in voorbeelden uitgewerkt door het concreet te ervaren en te doen. Ook reflecteren we op de sociale omgang passend bij de leeftijd.
In de laatste les zijn er kunstzinnige activiteiten die met en door kinderen kunnen worden gedaan en die zijn aangepast aan de ontwikkelingsstof.