Modules cursusjaar 2024-2025


Modules

De cursus pedagogie voor het jonge kind organiseert modules die afzonderlijk gevolgd kunnen worden. In deze modules worden lessen met pedagogisch en theoretische inhoud gecombineerd met kunstzinnige lessen. Er zijn steeds 2 of 3 modules tegelijk om uit te kiezen. De toelichting van de modules staan onder het overzicht van de data.

  • Seizoenen en jaarfeestencyclus, inhoud zie pagina Jaarfeesten
    13 september, 11 oktober, 29 november, 10 januari, 7 maart, 9 mei, 13 juni

  • Module 1 Pedagogie, leeftijdsfasen, mensbeeld en grondhouding
    20, 27 september, 4 oktober 2024
  • Module 8 Verhalen, tafelspelen en sprookjes
     20, 27 september 4, 11 oktober 2024
  • Module 6 Liefdevol begrenzen
    20, 27 september, 4 oktober 2024

  • Module 2 De ontwikkeling van het kind in de eerste drie jaar
     18 oktober, 8, 15, 22 november 2024
  • Verdiepingsmodule 1 Kinderen met een ontwikkelingsvraag
    8, 15, 22, 29 november 2024

  • Module 3  Voeding, verzorging en wiegepopje maken
    17, 24, 31 januari, 7 februari 2025
  • Module 7 Zelfreflectie en zelfinzicht
    17, 24, 31 januari, 7 februari 2025

  • Module 4 Kindertekeningen, peuter- en kleuterpedagogie en zingen
    14, 21, 28 maart 2025
  • Verdiepingsmodule 2  Natuurwezens en mensheidsontwikkeling
    7, 14, 21, 28 maart 2025
  • Module 10 Samenwerken en besluiten nemen
    14, 21, 28 maart 2025

  • Module 5 Versjes, liedjes, kring – en gebarenspelen
    4, 11, 25 april 2025
  • Verdiepingsmodule 3 Constitutietypen en de fysieke ontwikkeling, kinderziektes, kinderbespreking
    4, 11, 25 april. 9 mei 1925
     
  • Module 9 BSO, verhalen en activiteiten 4-12 jaar
    4, 11, 25 april 2025

Praktisch

 Alle lessen vinden plaats in het gebouw van de Stichtse Vrije School, Socrateslaan 24, 3707 GL Zeist.

Een lesdag bestaat uit 3 delen:
Inloop vanaf 14:30 uur
15.00 uur eerste les
16:15 uur pauze
16:30 uur tweede les
18.00 uur pauze (met soep)
18:30 uur derde les
20:30 uur einde

Een module van 3 lesdagen is € 195,-
Een module van 4 lesdagen is € 260,-
Een verdiepingsmodule is € 300,–

Bij inschrijving tegelijkertijd voor meerdere modules ontvang je 10 % korting.

Certificaten

De modules zijn onderdeel van de cursus pedagogie voor het jonge kind. Bij elke module hoort een bewijs van deelname.
Certificaat deel 1 voor het volgen van de jaarfeestencyclus en de modules 1 t/m 5 + een certificatiemodule.
Certificaat deel 2 voor het volgen van de modules 6, 7, 8 en verdiepingsmodule 1 en 3 + een certificatiemodule.
Zie pagina basiscursus.

Module 1
Pedagogie, antroposofie, leeftijdsfasen, mensbeeld en gronhouding

 20, 27 september, 4 oktober 2024

Kosten: € 195,

Lessen
Leeftijdsfasen en pedagogische grondhouding – Carien Huijzer, docent pedagogie
Mensbeeld en wezensdelen – Bob Siepman van den Berg, docent antroposofie
Kunstzinnige verwerking – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut

Algemeen
Rudolf Steiner gaf de grondslag voor de antroposofische pedagogie vanuit een diepgaand inzicht in de fysieke en psychische ontwikkeling van het kind. Het antroposofisch mens- en wereldbeeld geeft ons een brede kijk op het leven  en helpt ons handvatten te vinden voor de pedagogische praktijk. Hierbij wordt zowel gekeken naar de zichtbare als de onzichtbare fenomenen die invloed hebben op de ontwikkeling van het kind.


    Antroposofie
    Hoe kunnen we ons inzicht in het vierledige mensbeeld (fysiek lichaam, levenslichaam, zielelichaam en ik) verdiepen en rijker maken? We zullen waarnemingsoefeningen doen naar aanleiding van de vier natuurrijken en bezinningsoefeningen naar aanleiding van levensprocessen en bewustzijnsprocessen. Ook zullen we werken aan het verdiepen en verrijken van het drieledige mensbeeld. (lichaam, ziel en geest)

    Pedagogie
    We kijken naar de ontwikkeling van vier lagen of wezensdelen in verschillende leeftijdsfasen. Door ons af te stemmen op deze leeftijdsfasen  vinden we praktische inzichten voor de omgang met het kind.  Zo kunnen we het kind helpen om tot zijn recht te komen en zich optimaal  te  ontwikkelen. De grondhouding van de opvoeder is verwoord in vier grondpijlers: eerbied, ritme, onbevangenheid en aandacht. We reflecteren hierop vanuit onze eigen praktijksituatie.

    Kunst
    Met kunstzinnige oefeningen kunnen we belangrijke ervaringen op doen, zowel in relatie tot kleuren en vormen als ook belangrijke zelfwaarnemingen. Deze helpen ons om de opgedane inzichten in de andere lessen te verwerken en verdiepen.

    Module 6
    Liefdevol begrenzen

     20, 27 september, 4  oktober 2024

    Kosten €195,-

    Lessen
    Liefdevol begrenzen – Carien Huijzer, docent pedagogie en communicatie

    Spel – Femke Hockx,  docent spel

    Om te kunnen groeien verleggen kinderen grenzen. Voor hun ontwikkeling is er ruimte nodig, evenals grenzen. Grenzen geven houvast. Zowel te veel als te weinig grenzen kunnen kinderen in hun ontwikkeling belemmeren.
    Voor elke leeftijd van het kind, elke situatie en elke opvoeder gelden er andere grenzen en stellen we die verschillend. 

     


    D
    oor de ontwikkeling en de behoeftes van kinderen te begrijpen weten we hoe we met ze om kunnen gaan, hoe we ongewenste situaties kunnen voorkomen en liefdevol begrenzen wanneer dat nodig is.
    We nemen de eigen praktijksituatie hierbij als uitgangspunt en er is ruimte voor vragen.

    Spel
    In shet spelen oefenen de kinderen met grenzen. We spelen kringspelen, samenwerkingsspelen, aanrakingsspelen en spelen voor het oefenen van sociale vaardigheden.

    Module 2
    De eerste drie jaar
    Ontwikkeling van conceptie tot peuter

    18 oktober, 8, 15, 22 november 2024

    Kosten: € 260,-

    Lessen
    Zwangerschap en geboorte – Annieck Rietbergen, verloskundige

    Hechting, motorische, spraak- en denkontwikkeling, koppigheidsfase – Carien Huijzer, docent pedagogie
    Euritmie – Erica Bussink, docent euritmie

    Spraak – Cinthia van der Ham, docent spraak

    D
    e weg naar de aarde en de eerste 3 jaar
    De ontwikkeling van het kind begint al voor de conceptie. In deze module volgen wij de ziel in de weg naar de geboorte tot het bewustzijn van het denken waar het ik gaat zeggen. Vooral in het eerste begin van het leven, de zwangerschap en de eerste drie jaren, maakt de mens de meest intense groei door, die geleid wordt door de geestelijke wereld. De wijze van geboren worden, het hechtingsproces en de ontwikkeling van het lopen, spreken en denken leggen de basis voor het verdere leven.

     

     

    Door inzicht in de ontwikkeling leren we hoe we het kind passend kunnen begeleiden. We lern versejs en spelen die passend zijn voor de de leeftijd. De fase van het bewust ik-zeggen wordt ook wel de koppigheidsfase genoemd en kan soms lastig zijn. We leren hoe we liefdevol kunnen begrenzen.
    Door ons te focussen op de start van een mensenleven krijgen we ook inzichten in onze eigen ontwikkeling en de invloed daarvan op ons verdere leven.

    Euritmie
    In de bewegingskunst van de euritmie kan het ontwikkelingsproces van het jonge kind zichtbaar en beleefbaar worden gemaakt.
    Het jonge kind ontwikkelt zich vanuit de nabootsing. Het bewustzijn over je eigen houding, het vergroten van het eigen ruimtelijke bewustzijn en het ontwikkelen van het lichaam als instrument voor non-verbale communicatie komt ten goede aan de kinderen.

    Spraak
    In de lessen spraakontwikkeling beleven we hoe het kind vanuit het brabbelen tot het spreken komt. Je wordt je bewust hoe jouw spreken deze ontwikkeling kan bevorderen. Het kind leert tenslotte vanuit de nabootsing.

    Verdiepingsmodule 1
    Kinderen met een ontwikkelingsvraag

    8, 15, 22 november 2024
    Kosten € 300 ,-

    Docenten:
    Sam Tomlow – vrijeschooldocent
    Edmond Schoorel – antroposofisch arts
    Riemy Bosgra – docent/kunstzinnig therapeut

    Lessen
    Kinderen met een ontwikkelingsvraag – Sam Tomlow en Edmond Schoorel
    Kunstzinnige verwerking –
    Riemy Bosgra

    Het vermogen tot contact en aandacht;
    Niet ieder kind heeft een aangeboren talent tot het hebben van ontmoetingen met zijn medemensen en met andere verschijnselen in zijn omgeving. Sommige mensen zitten in zichzelf opgesloten, ze zijn te gesloten. Andere mensen hebben het er juist moeilijk mee om binnen in hun huid te blijven, ze zijn te open. Dat begint al op de kinderleeftijd en het heeft enorme consequenties voor het leren van ontmoeten.
    In de cursus wordt nagegaan hoe bij kinderen het vermogen tot aandacht en contact ontstaat, hoe het komt dat ze gericht gaan bewegen en dat de impulsiviteit van hun bewegingen normaliter afneemt.

    Er wordt uitgelegd dat het normale menselijke bewegen iets is dat zich altijd in relatie met de buitenwereld afspeelt. Het kind neemt iets waar uit de buitenwereld en reageert daarop met een handeling in de buitenwereld. We stellen ons de vraag welk appél deze kinderen aan ons doen.

    Vroeg wakker in het denken
    Ieder kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Sommige kinderen kunnen zich op één of meerdere gebieden sneller ontwikkelen dan anderen. Deze voorsprong kan bijvoorbeeld ontstaan door oudere broers en zussen waar de kleuter van kan leren, door een opvoedingsstijl die zich richt op de dialoog en het denken, of omdat het kind van nature informatie goed kan verwerken en snelle denksprongen maakt. 

    In deze tijd worden kinderen vaker vroeg wakker in het denken, waardoor er minder energie over is voor de natuurlijke ontwikkeling van de zintuigen, het bewustzijn tussen de binnen en buitenwereld, het vermogen om je eigen poorten te kunnen sluiten. Deze kinderen zijn vaak sneller overprikkeld, nemen de wereld waar vanuit het denken, en laten een grote gevoeligheid zien. Als denken voor vertrouwen komt, is het moeilijker om vrij te beleven, te durven, te ervaren.

    Wat vragen deze kinderen aan ons?

    Module 3
    Voeding, verzorging en wiegepopje maken

    17, 24  31 januari, 7 februari 2025
    Kosten € 260,-

    Lessen
    Voeding – Machteld Hermens, voedingsdeskundige

    Verzorging – Edith Minnaar, jeugdverpleegkundige consultatiebureau
    Wiegepopje en peuterpopje – Renske van Pomeren, poppenmaakster

    Het lichaam is bij de geboorte nog niet af en heeft aandacht, voeding en verzorging nodig. Deze module is vooral praktisch en geeft handvaten om jonge kinderen een basis te geven voor hun verdere leven.

    Voeding
    Een kind is een ‘mens in wording’. Het lichaam heeft veel bouwstoffen nodig. Welke voedingsstoffen zijn nodig voor de ontwikkeling van de hersenen en de rest van het lichaam?  Het aanbod en de kwaliteit van de voeding in de eerste kinderjaren is van grote invloed op het behouden van het natuurlijke smaakgevoel. Hierin kunnen we bewuste keuzes maken.Welke ondersteuning kun je als ouder of pedagogisch medewerker bieden voor het aanleren van gewoontes in gezond eetgedrag?
    We sluiten de module af met een kookles waarin we gezamenlijk met verse, onbewerkte producten een heerlijke maaltijd bereiden (en opeten) die voedend is voor lichaam en geest.

     

     

    Verzorging
    We richten ons op warmte en ritme als basiselementen in de verzorging en de aard en werking van verschillende kledingmaterialen.
    We spreken over het belang van het afstemmen van het ritme onder andere in samenhang met voeding, slapen, verzorgen en huilen.
    In de vier lessen verzorging zullen per bijeenkomst de zintuigen tastzin, levenszin, bewegingszin en evenwichtszin aan de orde komen en hoe je, in de verzorging, deze zintuigen kunt stimuleren.
    De meest gestelde vragen op een antroposofisch consultatiebureau, komen in deze lessen aan bod waaronder adviezen over het verzorgen van zieke kinderen, de werking van een voedingsbad of een citroen-kuitwikkel bij koorts en de werking van barnstenen kettinkjes.

    Popje maken
    Voor jonge kinderen kunnen poppen erg belangrijk zijn. We  maken deze 4 lessen een popje voor het jonge kind.
    Heerlijk om met liefde en aandacht hiermee bezig te zijn. Ervaring in handwerken is niet noodzakelijk.

    Module 7
    Zelfreflectie en zelfinzicht

    17, 24, 31 januari, 7 februari 2025
    Kosten € 260 ,-

    Lessen
    De  eigen kwaliteiten en de eigen vragen  – Carien Huijzer, docent pedagogie
    Ontwikkeling intuitie in de eigen werkpraktijk –
    Bob Siepman van den Berg, docent antroposofie
    Nieuwe
    werkvormen voor spelimpuls en spelverrijking – Marien Faasse, architect en vrije pedagoog

    Iedere opvoeding is zelfopvoeding. We zijn eigenlijk als onderwijzer en opvoeder alleen de omgeving van het zichzelf opvoedende kind. Wij kunnen slechts proberen voor de meest gunstige omgeving te zorgen, zodat het kind zich aan ons zo opvoedt, zoals het zich door zijn innerlijk lot ontwikkelen moet.
                                                                        Rudolf Steiner

    Eigen kwaliteiten leren kennen en inzetten
    Kinderen leren door nabootsing en navolging. Als begeleiders en opvoeders zijn wij hun voorbeeld en dat vraagt reflectie op en inzicht in onszelf.
    In deze module leren we onszelf kennen in onze constitutie en temperament en andere kwaliteiten. We ontdekken hoe we deze kunnen versterken en inzetten in het werken met kinderen.

     

     



     

    Spelactivering en verrijking
    Hoe spelen de kinderen in de verschillende fases van hun leven? Welke oergebaren zien we in het spel? Onze eigen ervaringen en impulsen in de  kindertijd kunnen een bron zijn voor inspiratie voor verhalen en spel.We ontdekken mogelijkheden hoe we hetgeen de kinderen gaan nabootsen en navolgen kunnen voorbereiden om hun spel te activeren of te verrijken. Kunstzinnig zullen we onze inspiratie vormgeven. We leren werkvormen die zowel voor volwassenen als kinderen boeiend zijn vanuit hun verschillend perspectief.

     Versterken van de intuïtie
    Soms kan een handeling een onverwacht succes hebben bij een moeilijke pedagogische situatie. Welke wijsheid en inspiratie  kunnen we hieruit halen en onze intuïtie versterken?

    Eigen ontwikkeling
    Deze lessen zijn een kans om met elkaar op je werk te reflecteren, jezelf en de werkvormen te onderzoeken en uit te wisselen.
    De module is erop gericht het werken met kinderen te verrijken met nieuwe werkvormen en mogelijkheden die speciaal bij jou passen en antwoorden te vinden op de eigen vragen.

     

    Module 4
    Kindertekeningen, peuter-, en kleuterpedagogie, zingen

    14, 21, 28 maart 2025
    Kosten: € 195,-

    Lessen
    Kindertekeningen – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut

    Peuter- en kleuterpedagogie – Carien Huijzer, docent pedagogie
    Zingen – Femke Hockx, docent zang

    Kindertekeningen
    Kindertekeningen weerspiegelen het innerlijk van het jonge kind. Hoe kunnen we deze ontwikkeling leren lezen?

    Peuter- en kleuterpedagogie
    Daarop aansluitend gaan we in op de specifieke ontwikkeling van het kind in de peuter- en kleuterleeftijd en bespreken we situaties uit de praktijk.

    Zingen
    In de lessen zingen werken we aan licht stemgebruik in de omgang met jonge kinderen. Je krijgt inzicht in het verband tussen de ontwikkeling van het kind en waar het kind is in de muzikale ontwikkeling. Je leert wat het begrip “pentatoniek” en wat ‘kwintenstemming’ is. Je leert verschillende liedjes in de kwintenstemming. je leert hoe je via muziek de kinderen kunt ondersteunen in hun ontwikkeling.

    Verdiepingsmodule 2
    Natuurwezens
    Mensheidsontwikkeling, Schilderen

    Nascholingsmodule waarbij antroposofische voorkennis en ervaring wordt verondersteld

    7, 14, 21, 28 maart 2025
    Kosten € 300,-


    Lessen

    Natuurwezens – Carmencita de Ruiter, docent biodynamisch tuinwerk en ontwikkeling
    Schilderen – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut
    Antroposofie – Bob Siepman van den Berg, docent antroposofie

    Natuurwezens
    Carmencita neemt ons mee in de wereld van de natuurwezens, de elementenwezens en de engel hiërarchieën. Wat doen deze wezens die voor de meeste van ons onzichtbaar zijn? Hoe kunnen we hun werk leren waarnemen en ons afstemmen op de kosmische ritmen waarin zij leven?


    Wat is de taak van de mens hierin? We proberen ons in te leven in deze bijzondere en inspirerende wereld, om daar wat meer gevoel bij te krijgen. We bespreken met elkaar hoe we dit voor kunnen leven voor het jonge kind, voor wie deze wereld zoveel meer vanzelfsprekend is.

    Antroposofie
    Hoe zijn de aarde en de mensheid ontstaan? Is er sprake van een zinvolle, doelgerichte ontwikkeling? In de antroposofielessen bespreken we hoe de mensheid zich gedurende verschillende cultuurperioden heeft ontwikkeld en hoe de natuurwezens daarin een rol spelen.
    We werken ook aan onze eigen ontwikkeling door middel van zes basisoefeningen, waarmee we ons denken, voelen en willen kunnen zuiveren en versterken.

    Schilderen
    In de schilderlessen verdiepen we het gevoel voor de natuurwezens die in de natuur om ons heen werkzaam zijn.
    Door te schilderen met kleuren via geleide oefeningen ga je op avontuur, beleef je hoe de kleuren elkaar ontmoeten en kom je in een sfeer van  scheppen en verwonderen over wat er gaat ontstaan.

    Module 10
    Samenwerken en besluiten nemen

    14, 21, 28 maart 2025
    Kosten € 195,-


    Lessen

    Samenwerken en besluiten nemen – Carien Huijzer, docent pedagogie en communicatiedocent
    Kunstzinnige lessen – docenten kunstzinnige verwerking


    In het werken met kinderen is de samenwerking met collega’s en leidinggevenden een voorbeeld voor de kinderen om te leren omgaan met elkaar.
    Een eerlijke samenwerking en transparante organisatiestructuur geeft veiligheid aan de werknemers. Hoe besluiten genomen worden is de kern van de samenwerking.
    O

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     Onderwerpen                                                       Verantwoordelijkheid dragen voor het beleid
    Breed gedragen besluiten nemen die ook werkelijk worden uitgevoerd worden
    Elkaar feedback geven
    Ongewenste sociale patronen doorbreken
    Eigen grenzen bewaken

    We oefenen het gedragen besluiten nemen en nemen hiervoor praktijksituaties als uitgangspunt.

     

    Verdiepingsmodule 3
    Constitutietypen,
    Embryologie, Kinderziektes, Kinderbespreking, Boetseren

    Nascholingsmodule waarbij antroposofische voorkennis en ervaring wordt verondersteld

    4, 11, 25 april, 9 mei 2025
    Kosten € 300,-


    Lessen

    Embryologie – Guus van der Bie, antroposofisch arts

    Constitutietypen – Edmond Schoorel, antroposofisch arts
    Pedagogie – Carien Huijzer, docent pedagogie

    Kunstzinnige verwerking – Riemy Bosgra, docent/kunstzinnig therapeut

    De fysieke bouw van het kind
    De individualiteit van hete kind is al werkzaam in de voorgeboortelijke ontwikkeling van het kind. De arts Guus van der Bie geeft ons inzicht in dit proces.
    De constitutietypen geven voor het jonge kind van 0-7 jaar een leidraad voor de pedagogie. De fysieke bouw van het kind, de verhoudingen van het hoofd tot het lichaam zijn bepalend voor de snelheid waarin het kind zich ontwikkelt en hoe het de omgeving in zich opneemt en verwerkt en hoe de individualiteit zich kan uitdrukken.

     De arts Edmond Schoorel vertelt over de constitutietypen en de bijzonderheden die zich daarbij kunnen voordoen zoals ADHD, autisme, dyslexie, hoog gevoeligheid e.d. Ook gaat hij in op de betekenis van (kinder)ziektes voor de ontwikkeling van het kind.

    Pedagogie
    In de pedagogielessen gaan we in op de pedagogische vragen bij de constitutietypen. Ook reflecteren we op verschillende soorten kinderbesprekingen en het vormgeven van oudergesprekken en de sociale vaardigheden die we erbij kunnen gebruiken.

    Kunstzinnige verwerking
    Elke lesdag is er een kunstzinnige les om de inzichten te verwerken.

     

    Module 9
    BSO, verhalen en activiteiten 4-12 jaar

    Vrijdag 4, 11, 25 april 2025
    Kosten € 195 ,-

    Lessen
    Verhalen, inzicht in de leeftijdsfase – Frank de Kiefte, docent vrijeschoolpabo
    Activiteiten en sociale omgang – Frank de Kiefte en Carien Huijzer, docent pedagogie
    Kunstzinnige activiteiten – Femke Hockx en Vincent de Vries

    Deze module is speciaal voor begeleiders in de Buitenschoolse Opvang. In de vrijeschool probeert men de thema’s en het leerplan gericht aan te bieden op de behoeften van het kind en waar het in zijn ontwikkeling aan toe is.
    We leren over de ontwikkeling van het kind en hoe het aanbod van begeleiders in de BSO hierop kan aansluiten, waardoor het een extra verwerking kan zijn.

    In de tweede les wordt dit praktisch in voorbeelden uitgewerkt door het concreet te ervaren en te doen. Ook reflecteren we op de sociale omgang passend bij de leeftijd.

    In de laatste les zijn er kunstzinnige activiteiten die met en door kinderen kunnen worden gedaan en die zijn aangepast aan de ontwikkelingsstof.